‘Routinevaardigheden worden op lange termijn overgenomen door machines en kunstmatige intelligentie. Wij moeten het nu hebben van ons probleemoplossend vermogen, onze creativiteit, onze omgang met mensen.’ Een alinea deze week uit NRC. De quote is afkomstig van Bas ter Weel, directeur van SEO Economisch Onderzoek. Het was een quote die gelijk triggert. Waarom investeren ondernemers zo weinig in het probleem oplossend vermogen van een organisatie?
Het brein van de mens. Er wordt veel over geschreven en er is nog veel meer dat we niet weten. Wat we wel weten is dat we 99% van de tijd in ons onbewuste brein zitten. We reageren op een probleem vanuit dat deel van het brein. In het onbewuste liggen tal van ervaringen uit het verleden opgeslagen die, indien nodig, boven komen drijven om een oplossing te bieden.
We zien in onze sessies ook dat het heel menseigen is om een probleem direct op te willen te liggen en vaak ook voor de beste oplossing te willen gaan. Dat is precies waarom we zo vaak een oplossing veroordelen of beoordelen. ‘Ja maar, dat gaat toch niet. Want dat is al eens geprobeerd.’ Daarmee wordt niet alleen de creativiteit platgeslagen, maar ook het probleem oplossend vermogen van de mens gekort. Bij de persoon die in een vergadering een oplossing denkt te bieden die vervolgens gelijk wordt afgewezen slaat het brein dicht. ‘Oh, weer niet een goede oplossing.’
Dit is ook het moment dat routine het overneemt in het menselijk brein. Terwijl juist die creativiteit jouw organisatie en mensen verder kan helpen. En voor de duidelijkheid, niet elke idee hoeft gelijk out-of-the-box te zijn. Dat is een modekreet geworden om even ‘lekker out-of-the-box’ te denken.’ Je kunt creatief zijn door in-the-box te blijven denken, dus binnen bestaande kaders en ruimte originele oplossingen bedenken. Je kunt ook helemaal geen box hebben en dus over alles nadenken zonder praktisch nut. En je kunt out-of-the-box denken. Buiten de kaders en bekende ruimte, om zo tot iets nieuws te komen.
Om tot creatieve en originele ideeën te komen heb je een aantal eigenschappen nodig. Denk aan waarnemen, associeren, verbeeldingskracht, niet meteen een oordeel hebben, aannames vermijden en lef. Allemaal eigenschappen die je prima kunt ontwikkelen.
Als je het ze niet denkt te bezitten, maak je geen zorgen. Bij elke sessie die we geven roepen mensen dat ze niet creatief zijn, maar eindelijk staan die mensen later in de sessie vooraan om hun ideeën en concepten te presenteren aan de andere deelnemers. Je brein heeft een zetje nodig en het moet uit het onbewust gehaald worden.
Soms is dat de omgeving. Denk aan die saaie vergaderzaal met veel tafels en onderlinge afstand. Maar soms is het ook de manier van werken. Als je altijd vergadert met een grote groep mensen, waarbij het doel is om gelijk tot oplossingen te komen, moet je dat misschien eens los durven laten.
In de praktijk zijn er namelijk maar twee of drie mensen aan het woord. Twee anderen zijn in hun hoofd bezig met een ander project of allang afgehaakt. Een andere deelnemer bekijkt op Funda een paar huizen. Nummer vier vraagt zich af of de strijkbout thuis nog aanstaat en de andere twee die erbij zitten kijken naar de klok.
Probeer eens in groepjes van vier een oplossing te bedenken voor het probleem in plaats van met de hele groep. Het levert een andere dynamiek op en versterkt het probleem oplossend denkvermogen. Je kan makkelijker op elkaar doorliften.
Met andere woorden, kleine veranderingen kunnen er al voor zorgen dat je het brein richting het bewuste brein stuurt. Dat je het mensenlijk kapitaal gaan benutten. Je kunt als manager of directeur niet verwachten van elke medewerker dat ze creatief zijn of met ideeën komen.
Je zult het probleem oplossend vermogen van je organisatie moeten stimuleren. Overigens is dat al iets dat kan in het onderwijs van nu. De quote waar we mee begonnen komt uit een artikel van NRC over de vijftienjarigen in Nederland die onvoldoende geletterd zijn en de problemen die daardoor kunnen ontslaan op lange termijn. Maar hoeveel creatieve oplossingen leren leerlingen bedenken op de basisschool of middelbare school tegenwoordig? Waarom stimuleren we dat niet, in plaats van rijtjes leren en automatismen erin rammen?
Het lijkt ons leuk jouw verhaal te horen. Ken je ons niet en wil je kennis maken? Laat het ons weten via het formulier hieronder.