Hoe voetballers hun brein trainen

‘We trainen het brein van de jeugdspelers. Dat doen we bewust niet met de profspelers van FC Kopenhagen, want dat gaat ten koste van hun spel.’ Aan het woord is Jes Buster Madsen. Hij staat aan het hoofd van de research & development afdeling van FC Kopenhagen. Sinds een paar jaar zijn ze bezig met data en neurowetenschappen in het voetbal. De eerste inzichten zijn ook interessant om te vertalen naar de implementatie van creatief denken in een organisatie.

‘Als je tegenstander goed ken koppen, moet je geen hoekschoppen weggeven’

Voetbal volgens Johan Cruijff. De sport lijkt bij uitstek te bestaan uit eenvoud. De bal moet van de ene speler naar de andere gaan en bij voorkeur moet die andere speler hetzelfde shirt aan hebben. Scoor je één doelpunt meer dan de tegenstander, dan heb je gewonnen. Maar zo simpel als Cruijff het maakt, zo ingewikkeld is de sportwereld tegenwoordig geworden.

Data is koning in de sport. In alle sporten overigens. Hoeveel kilometer heeft een speler gelopen? Hoeveel high intensity sprits (een sprint boven de 25 km per uur) heeft hij of zij gemaakt in de wedstrijd. Binnen een voetbalwedstrijd hebben de spelers soms wel te maken met 45 verschillende systemen. In al die gevallen moeten ze weten wat ze doen.

Eerst de trainer

Om te kijken wat voor type spelers in de selectie zitten, worden tegenwoordig veel breintesten gedaan. AZ, PSV, Feyenoord en andere jeugdopleidingen werken met computerprogramma’s om bepaalde zaken te meten. Bij FC Kopenhagen zijn ze nog een stap verder gegaan met neurowetenschappen in de sport.

Bij de jeugd zijn ze eerst de trainers gaan begeleiden om dagelijks aan de slag te gaan met specifieke oefeningen. Trainers moesten die elke dag doen met de spelers, zodat het brein van de trainers ook werd getraind. Het moet immers een dagelijks onderdeel van het programma worden. Pas als de coach er elke dag mee bezig is, zijn de spelers dat ook. 

Les 1 voor managers of directies

En dat is ook gelijk een mooie les voor bedrijfsleven of organisaties. Als de manager of directeur niet dagelijks bezig is met het denken in kansen of eigenaarschap binnen het team, dan zal het team dit ook nooit oppakken in de dagelijkse routine.

Je kunt dan sessies blijven boeken bij Start2Create of mensen laten opleiden in de methodiek, maar als er vanuit het MT geen stimulans is om het verder op te pakken, dan bloedt het initiatief dood.

Van trainer naar speler

Als de oefeningen in het dagelijks programma zijn geïmplementeerd kan het team van Jes Buster Madsen er verder mee aan de slag. Zo ontdekken ze dat spelers die veel scannen (kijken waar de ruimte ligt op het veld, zoals Messi en Frenkie de Jong als geen ander kunnen) ideale spelers voor de as zijn. Ze kijken twee of drie keer naar de situatie op het veld en slaan de situatie op in hun werkgeheugen. Van daaruit weten ze waar de bal heen moet.

‘Dit soort spelers moet je in de as van je elftal hebben staan’, stelt de Deen. ‘Vleugelspelers hebben dat scannen veel minder. Die zijn weer veel sneller in reactie. Explosiever.’ Maar soms staan er spelers die heel goed kunnen scannen aan de zijkant van het veld. Ze worden dan verkeerd gebruikt, stelt Buster Madsen. 

Nu denk je misschien leuk dit verhaal, maar wat kan ik ermee?

Als je dit verhaal leest, zou je toch zeggen dat deze kennis de profs van FC Kopenhagen een enorme voorsprong moet geven? Je zorgt dat de hoofdtrainer de oefeningen toepast in zijn dagelijkse trainingen en het brein van de voetballers wordt vanzelf gevoed met nieuwe inzichten.

Toch past Buster Madsen de neurowetenschappelijke benadering alleen toe bij de jeugd. ‘Als we een profspeler nu gaan trainen in het scannen, dan duurt dit drie tot zes maanden voordat hij dit helemaal kan. Maar het gevolg is dat zijn andere vaardigheden eronder lijden. Dat risico willen we niet nemen. In de jeugd gaat dit makkelijker.’

Les 2 verandering kost tijd

En dat is gelijk les 2. De kracht van het ontwikkelen van het brein is herhaling. Je kunt ons slimste deel heel goed trainen. Je moet het alleen herhalen en vaak doen. Die nieuwe verbindingen die je dagelijks maakt in je brein moet je sterker maken. Het moet van het bewuste brein uiteindelijk onderdeel worden van het onbewuste brein. Dus investeer in jezelf. Of investeer in je organisatie. In deze snelle tijd verwachten we vaak dat met een klap alles kan worden aangepast. Niets is minder waar. Bovendien werk je binnen jouw team of bedrijf ook vaak met volwassenen. Daar duurt het vaak nog net iets langer dan bij kinderen en jongeren. Ons werkgeheugen zit al vol, dus alles verwijderen en opnieuw beginnen is dan ook niet de oplossing.

Benieuwd naar het hele verhaal van Jes Buster Madsen? Beluister hier de podcast van Training Ground Guru.