Van uitstelgedrag naar actie
Uitstelgedrag is het uitstellen van taken die je eigenlijk wel zou willen of moeten doen. Je vervangt ze door andere, minder belangrijke of zelfs onbelangrijke activiteiten. Hoe kom je toch tot actie?Wat is uitstelgedrag?
Bij uitstelgedrag schuif je taken op, of vervang je ze, door minder belangrijke taken. Het kan ook zijn dat je geweldige voornemens hebt, maar het eerste moment van beginnen voor je uit schuift. ‘Morgen begin ik ècht!’
Bij uitstelgedrag speelt in je brein een complex spel tussen verschillende hersengebieden die betrokken zijn bij motivatie, beloning, en besluitvorming.
Iets uitstellen geeft een gevoel van veiligheid. Je brein vindt het in sommige gevallen spannend om actie te ondernemen. Of je bent geneigd te analyseren of je aan te passen, in plaats van overgaan tot handelen. Dat heeft alles te maken met je fight, flight en freeze reacties in je amygdala.
De drijvende kracht achter uitstelgedrag
De drijvende kracht is niet zozeer angst, zoals bij vermijdingsgedrag wel het geval is. Het is eerder een gebrek aan motivatie, focus, of een voorkeur voor kortetermijnplezier boven langetermijnresultaten.
Soms speelt perfectionisme ook een rol: de taak lijkt zo groot of belangrijk dat je niet weet waar je moet beginnen.
In je brein ontstaat een conflict tussen emotie en logica:
- Je limbisch brein wil onmiddellijk comfort (bijv. een video kijken).
- Je prefrontale cortex weet dat je aan een belangrijke taak moet werken.
- Bij uitstelgedrag wint het limbisch brein, vooral als de prefrontale cortex niet sterk genoeg wordt geactiveerd om de impuls te onderdrukken.
De hersengebieden die een rol spelen
1. Limbisch systeem (Emotioneel brein):
Het limbisch systeem, waaronder de amygdala en het ventraal striatum, is gericht op onmiddellijke beloning en genot. Bij uitstelgedrag wint dit deel van het brein vaak: het kiest voor kortetermijnplezier (zoals scrollen op je telefoon) boven langetermijnvoordelen (zoals het afronden van een taak). Dit wordt ook wel de “tijdelijke voorkeurbias” genoemd.
2. Prefrontale cortex (Rationeel brein):
Dit deel is verantwoordelijk voor planning, zelfdiscipline en het stellen van doelen. Bij uitstelgedrag is de prefrontale cortex minder actief of overbelast, waardoor het moeilijk wordt om je impulsieve verlangens (van het limbisch systeem) te beheersen.
3. Default Mode Network (DMN):
Dit netwerk wordt geactiveerd wanneer je niet gefocust bent op een taak, bijvoorbeeld wanneer je dagdroomt of afgeleid raakt. Bij uitstelgedrag kan het DMN ervoor zorgen dat je je aandacht niet bij de taak houdt, wat leidt tot het negeren van je doelen.
Hoe kun je het patroon van uitstelgedrag doorbreken?
Actieve betrokkenheid van de prefrontale cortex:
Goed nieuws: je maakt – zelfs tot laat in je leven – elke dag nieuwe verbindingen aan in je brein. Dit kan je extra stimuleren door elke dag je creativiteit te trainen. Dat kan tekenen, schilderen, schrijven of pottenbakken zijn. Maar het kan ook je creatief denkvermogen zijn en denken in nieuwe kansen en oplossingen. Stel jezelf daarbij scherpe vragen. Hoe concreter de vraag, hoe creatiever je brein aan de slag kan.
Door vervolgens een duidelijk plan te maken en taken op te splitsen, kun je je rationele brein versterken. Stel prioriteiten en creëer deadlines om structuur te bieden.
Out-of-the-box denken met je team: creatieve concepten met actie
Volg de opleiding creatief denken met LEF
Speelde als golfster op de Europese Tour. Studeerde af in organisatiesociologie. Maakte al vroeg kennis met ondernemen en het trainersvak.
Sportjournalist van huis uit, met een bak aan ervaring als presentator op radio en televisie. Etienne is een echte ondernemer.