Wat is groupthink en hoe voorkom je het?
Wat is groupthink? En is groupthink te voorkomen? Ondanks dat een groepsproces valkuilen heeft, liggen er ook een berg aan kansen. Deze kansen kan je o.a. benutten aan de hand van creatief denken. Hier ontdek je vijf tips om groupthink te voorkomen.
Wat is groupthink?
Groupthink is het proces in een groep dat zodanig wordt beïnvloed, dat de kwaliteit van besluiten in de groep vermindert. Dit gebeurt vooral als er gelet wordt op het behoud van overeenstemming of consensus.
Persoonlijke overtuigingen of meningen worden opzij gezet en aangepast aan de rest van de groep. Mensen die tegen een bepaalde beslissing zijn, houden hun mond om de vrede in de groep te bewaren. Al ligt dat uiteraard ook aan de voorkeursstijlen van communicatie of iemands karakter.
Groupthink voorkomen
Wil je groupthink voorkomen, dan is het wel zaak dat je een aantal manieren van handelen in je team of binnen organisatie durft om te gooien. Want, als je doet wat je deed, krijg je wat je had.
Je kan natuurlijk als leidinggevende eens een andere leiderschapsstijl aannemen of een keer wat langer je mond houden dan je stiekem zou willen. Of je kan je medewerkers trainen in Critical Thinking vaardigheden. Toch zijn er een aantal kleine, eenvoudige aanpassingen in een groepsproces die je kan maken.
De basis is creatief denken. Bij creatief denken gaat het niet alleen om nieuwe ideeën, maar de manier van werken laat een andere dynamiek in een groepsproces ontstaan waardoor groupthink voorkomen of ingeperkt kan worden. We delen onze aanpak met je.
Start2Create begeleidt dit in diverse wasprogramma’s. Maar zelf kan je ook al een hoop. Hier vind je een vijftal tips om groupthink te voorkomen.
1. Het onderzoeken en ophalen van alternatieven
Je kan een heel marktonderzoek houden, klanten interviewen of je medewerkers een enquete in laten vullen met de vraag of ze zelf alternatieven hebben. Toch is het heel menselijk – ondanks de vergaarde informatie – terug te vallen op wat je altijd doet in een vergadering en besluitvorming. Je hoort dan: ‘Leuk die alternatieven, maar waarom zouden we veranderen?’ ‘Ja, maar…’ of: ‘als we het anders doen, dan kost het te veel geld!’
De kunst is de alternatieven ook in een overleg naar boven te krijgen. Met diverse creatief denken methodieken haal je op wat in de hoofden van mensen zit, maar wat ze niet altijd (durven) uitspreken. Ook kom je met elkaar tot een gedragen besluit.
2. Risico’s onder de loep nemen
Als mensen persoonlijk een risico zien, maar het niet uitspreken, draagt dit ook bij aan groupthink. Hoe zorg je ervoor dat mensen zich uitspreken?
De tool ‘Moddergooien’ kan je hier bij helpen. Je krijgt hiermee de stille mensen aan het praten en je wint de criticaster voor je. Zelfs al lijken alle aanwezigen achter een plan of besluit te staan, dan is de tool nog waardevol omdat je daarmee valkuilen uit plannen en besluiten haalt. Uiteindelijk vergroot je draagvlak, omdat je mensen in een pressure cooker de ruimte geeft hun ei kwijt te kunnen.
3. Tunnelvisie voorkomen
Soms ben je zelf (of je team) zo overtuigd van wat werkt, dat je bijna vergeet dat je nog dingen kan missen. Of dat er nog ergens kansen onbenut liggen. Of je ziet misschien wel valkuilen over het hoofd.
Met Start2Create passen we de tool ‘Sprong in de Toekomst’ toe met groepen van veertig tot zeventig mensen, maar ook met twee- of drietallen. Via een omweg van anders denken krijg je informatie en ideeën uit de mensen los. Dat wat iemand dwars zit, of daar waar mensen kansen in zien maar die ze normaal niet zo snel uitspreken, haal je boven water. De tool bestaat uit drie pressure cookers, waarmee je zo veel input ophaalt dat je eigenlijk je hele visie of beleid ervan kan schrijven.
4. Scenario’s uitwerken in een creatieve sprint
Zaak is in het hele proces je aan een aantal handvatten te houden. In een creatieve sprint word je gedwongen het uitgewerkte scenario voor de deadline af te hebben. Doe je dit, dan ligt er aan het eind een laagdrempelig uit te voeren plan. Zo blijft het niet alleen bij een besluit, maar kan je ook de actie in. Met eigenaarschap, want daar bouw je in de creatieve sprint aan.
De voordelen van een creatieve sprint
5. Groepssetting en wisselen van rollen
Pas je creatief denken of andere werkvormen toe, dan is het handig te wisselen in wie een tool begeleidt. En ook in wie er schrijft als hulp. En een regelmatige afwisseling in deelgroepen komt de dynamiek ten goede. Disney ontdekte dat je door geregeld in groepen van 4 uiteen te gaan, niet alleen betere ideeën ophaalt, maar dat de snelheid van het werken ook ervoor zorgt dat eindeloze discussies uitblijven.
Als begeleider blijf je het beste ook uit de inhoud. Je faciliteert dan, in plaats van dat je adviseert. Het is een van de moeilijkste dingen die er is. Maar doe je dit wel, dan is er alleen maar meer eigenschap bij anderen.
Zelf creatief denken leren toepassen
Wil je zelf actief aan de slag om groupthink in je team te voorkomen en meer uit het groepsproces te halen? Dan is het leren van deze werkvormen misschien wel wat voor je. Of je nu leidinggevende bent of plaats hebt in een team, dat maakt niet uit.
Wil je een keer kennismaken, of heb je vragen? Laat het hieronder weten!
