Leiderschap gaat over de juiste besluiten nemen en ervoor zorgen dat anderen overgaan tot uitvoer. Vaak word je als succesvol gezien als doelen en ambities zijn gerealiseerd. Maar hoe je anderen aanstuurt en meeneemt in je manier van aanpak, en of zij begrip voor jou als leider hebben, zegt ook wat over succes.
Is er een ideale leiderschapsstijl? Nee, helaas. Om je niet van een koude kermis te laten thuiskomen zetten we de meest bekende leiderschapsstijlen op een rij. Ook geven we een indruk van wat je ermee kan om succes te behalen en hoe je jezelf verder kan ontwikkelen in leiderschapsstijlen.
Er zijn tientallen leiderschapsstijlen te onderscheiden, elk met hun eigen betekenis en meerwaarde die per situatie verschilt. We lopen een aantal bekende leiderschapsstijlen voor je af.
Ken Blanchard hield het redelijk compact met vier stijlen: sturend, coachend, steunend en delegerend. Welke stijl passend zou zijn, is volgens hem afhankelijk van hoe competent medewerkers zijn in de uit te voeren taken.
Je geeft als leider sturing middels heldere en specifieke instructies. Ook stap je in een toezichthoudende rol. Medewerkers zijn in dit geval nog niet competent en hebben dus duidelijke aansturing nodig volgens hem.
Doel van deze stijl is dat een team uiteindelijk zelfstandig bepaalde werkzaamheden kan uitvoeren. En hierbij gaat het ook om de de houding van mensen. Bij het uitdelen van taken wordt tegelijk om feedback of input gevraagd.
Daarnaast is er sprake van een motiverende rol en is er oog voor de onderlinge verstandhouding. Nieuwe initiatieven worden aangemoedigd.
Deze stijl gaat over luisteren naar behoeften van medewerkers en betrokkenheid peilen. De leider neemt hier ondersteunend gedrag aan. Als mensen gebrek aan zelfvertrouwen of motivatie hebben kan deze type leiderschapsstijl een steun in de rug zijn.
Volgens Blanchard is deze stijl geschikt als je medewerkers ruimte en vrijheid wil geven. Je kan op afstand blijven, terwijl je mensen zelf oplossingsgericht te werk gaan bij uitdagingen.
Er zijn inmiddels zo veel leiderschapsstijlen in de literatuur terug te vinden, dat je soms overlap ziet. Of dezelfde stijl komt onder dezelfde noemer terug. We zetten er een aantal voor je op een rij.
Dit zijn diverse benamingen, maar komen grotendeels met elkaar overeen. Rode draad is dat het hier om een taakgerichte stijl gaat, waarin doelen en ambities centraal staan. De stijlen werken effectief als er snel beslissingen genomen moeten worden of als er sprake is van een crisissituatie.
De menselijke maat komt daarentegen minder aan bod en er is geen ruimte voor meningen of creatieve inbreng. Communicatie is meer eenrichtingsverkeer, in plaats van open.
Het gaat hierbij om het motiveren en stimuleren van medewerkers en lijkt in die zin ook veel op de coachende stijl. De hoge mate van betrokkenheid is bovendien ook nuttig bij draagvlak creëren. De valkuil bij deze stijl is dat er eindeloos wordt vergaderd en te weinig wordt gehandeld.
Deze stijl lijkt sterk op het delegerende leiderschap van Blanchard. De stijl is succesvol als er sprake is van een team met ervaren mensen met expertise en zij goed zelfstandig kunnen werken. Door de medewerkers het te laten doen, komt dit ten gunste van de ontplooiing van de leden van het team en voor het project waar ze voor werken. Uitdaging blijft om onderling nieuwe ideeën en wensen in te brengen en groepsdenken voor te blijven.
Niet alleen zie je vaak een inspirerende visie bij deze leider. Ook is er oog voor intrinsieke motivatie, innovatie vrijheid en vertrouwen bij medewerkers. Normen, waarden, behoeften en capaciteiten van de medewerkers staan centraal.
Dit is ook een stijl die gebaseerd is op het ruilprincipe. Doelstellingen, procedures en beleid staan centraal. Beloning en ‘straf’ worden vervolgens ingezet om medewerkers te motiveren. Het is een meer taakgerichte stijl van leidinggeven, met minder oog voor de menselijke kant en persoonlijke ontwikkeling.
Situationeel leiderschap staat in het teken van flexibel reageren op verschillende situaties en aanpassen in leiderschapsstijl, aan de hand van waar de situatie om vraagt. Het kan dus een combinatie zijn van de hiervoor genoemde leiderschapsstijlen die je in iemand terug ziet. Deze wendbaarheid vind je ook wel terug onder de noemers adaptief of agile leiderschap.
Om terug te komen op Ken Blanchard: het meebewegen tussen zijn vier stijlen, dus situationeel leiderschap, is de essentie van zijn model. De hoofdvraag blijft: wat hebben de medewerkers nodig?
Werk je in een fabriek of op een containeroverslag? Dan zijn organisatiecultuur, context en werkdoelen ook weer anders dan als je een team van animators in de Efteling aanstuurt.
De kunst is de context te herkennen te interpreteren welke stijl hier de beste invloed op heeft. Het is dan ook logisch dat je meerdere leiderschapsstijlen terug ziet komen op de werkvloer.
Word je tureluurs van al die mensen die nooit iets afmaken? Vraag je je af waarom iemand afhaakt als je enthousiast je idee presenteert? Of waarom het toch zo lastig blijft knopen door te hakken binnen je team? Klik hier en start direct de kleurentool.
Soms kan het ook zijn vruchten afwerpen een andere stijl toe te passen, omdat mensen al lang eenzelfde aanpak gewend zijn. Maar, als je doet wat je deed, krijg je wat je had.
Is er noodzaak tot verandering, zijn er uitdagingen waarbij je niet tot oplossingen komt of zijn er veel nieuwe mensen in het team?
Dan kunnen medewerkers juist baat hebben bij een andere manier van leiding krijgen, zodat zij uit hun geijkte denkpaden worden gehaald. Als er al geruime tijd géén aandacht is geweest voor taak- en doelgericht denken, dan kan de organisatie hier juist weer profijt van hebben. Je zult dit dus moeten herkennen.
Aan de hand van kleurencommunicatie kan je tot nieuwe inzichten komen. Doe hier de kleurentool en kom er in een paar minuten achter wat jouw kracht in communiceren is!
Trainingen, opleidingen en (business) coaches zijn er in overvloed, om je te laten groeien als leider en vooral ook als mens. Je eigen valkuilen ontdekken in leidinggeven, maar ook hoe je jouw sterkste competenties tot hun recht kan laten komen, zijn interessante vragen. De basis voor het ontwikkelen van je leiderschapskwaliteiten is zelfkennis.
In de Start2Create Academy trainen we je in:
Welke leiderschapsstijl je ook op het lijf geschreven is, creatief denken methodieken helpen je bewuster te worden van je rol en te experimenteren met andere manieren van leidinggeven. En vooral helpt het je anders denken en eigenaarschap van plannen los te maken in een groep.