Leiderschapsstijlen: de verschillende soorten leiderschap
Er zijn tientallen leiderschapsstijlen, immers geen mens en organisatie is hetzelfde. Maar welke stijlen zijn er? En wat maakt een leider juist zo succesvol?Leiderschap gaat over de juiste besluiten nemen en ervoor zorgen dat anderen overgaan tot uitvoer. Vaak word je als succesvol gezien als doelen en ambities zijn gerealiseerd. Maar hoe je anderen aanstuurt en meeneemt in je manier van aanpak, en of zij begrip voor jou als leider hebben, zegt ook wat over succes.
Is er een ideale leiderschapsstijl? Nee, helaas. Om je niet van een koude kermis te laten thuiskomen zetten we de meest bekende leiderschapsstijlen op een rij. Ook geven we een indruk van wat je ermee kan om succes te behalen en hoe je jezelf verder kan ontwikkelen in leiderschapsstijlen.
Welke verschillende soorten leiderschapsstijlen zijn er?
Er zijn tientallen leiderschapsstijlen te onderscheiden, elk met hun eigen betekenis en meerwaarde die per situatie verschilt. We lopen een aantal bekende leiderschapsstijlen voor je af.
De vier leiderschapsstijlen volgens Hersey en Blanchard
Ken Blanchard hield het redelijk compact met vier stijlen: sturend, coachend, steunend en delegerend. Welke stijl passend zou zijn, is volgens hem afhankelijk van hoe competent medewerkers zijn in de uit te voeren taken.
1. Aansturend leiderschap
Je geeft als leider sturing middels heldere en specifieke instructies. Ook stap je in een toezichthoudende rol. Medewerkers zijn in dit geval nog niet competent en hebben dus duidelijke aansturing nodig volgens hem.
2. Coachend leiderschap
Doel van deze stijl is dat een team uiteindelijk zelfstandig bepaalde werkzaamheden kan uitvoeren. En hierbij gaat het ook om de de houding van mensen. Bij het uitdelen van taken wordt tegelijk om feedback of input gevraagd.
Daarnaast is er sprake van een motiverende rol en is er oog voor de onderlinge verstandhouding. Nieuwe initiatieven worden aangemoedigd.
3. Ondersteunend leiderschap
Deze stijl gaat over luisteren naar behoeften van medewerkers en betrokkenheid peilen. De leider neemt hier ondersteunend gedrag aan. Als mensen gebrek aan zelfvertrouwen of motivatie hebben kan deze type leiderschapsstijl een steun in de rug zijn.
4. Delegerend leiderschap
Volgens Blanchard is deze stijl geschikt als je medewerkers ruimte en vrijheid wil geven. Je kan op afstand blijven, terwijl je mensen zelf oplossingsgericht te werk gaan bij uitdagingen.
Andere leiderschapsstijlen
Er zijn inmiddels zo veel leiderschapsstijlen in de literatuur terug te vinden, dat je soms overlap ziet. Of dezelfde stijl komt onder dezelfde noemer terug. We zetten er een aantal voor je op een rij.
Autocratisch, autoritair of directief leiderschap
Dit zijn diverse benamingen, maar komen grotendeels met elkaar overeen. Rode draad is dat het hier om een taakgerichte stijl gaat, waarin doelen en ambities centraal staan. De stijlen werken effectief als er snel beslissingen genomen moeten worden of als er sprake is van een crisissituatie.
De menselijke maat komt daarentegen minder aan bod en er is geen ruimte voor meningen of creatieve inbreng. Communicatie is meer eenrichtingsverkeer, in plaats van open.
Participatief of democratisch leiderschap
Het gaat hierbij om het motiveren en stimuleren van medewerkers en lijkt in die zin ook veel op de coachende stijl. De hoge mate van betrokkenheid is bovendien ook nuttig bij draagvlak creëren. De valkuil bij deze stijl is dat er eindeloos wordt vergaderd en te weinig wordt gehandeld.
Laissez-Faire leiderschap
Deze stijl lijkt sterk op het delegerende leiderschap van Blanchard. De stijl is succesvol als er sprake is van een team met ervaren mensen met expertise en zij goed zelfstandig kunnen werken. Door de medewerkers het te laten doen, komt dit ten gunste van de ontplooiing van de leden van het team en voor het project waar ze voor werken. Uitdaging blijft om onderling nieuwe ideeën en wensen in te brengen en groepsdenken voor te blijven.
Transformationeel leiderschap
Niet alleen zie je vaak een inspirerende visie bij deze leider. Ook is er oog voor intrinsieke motivatie, innovatie vrijheid en vertrouwen bij medewerkers. Normen, waarden, behoeften en capaciteiten van de medewerkers staan centraal.
Transactioneel leiderschap
Dit is ook een stijl die gebaseerd is op het ruilprincipe. Doelstellingen, procedures en beleid staan centraal. Beloning en ‘straf’ worden vervolgens ingezet om medewerkers te motiveren. Het is een meer taakgerichte stijl van leidinggeven, met minder oog voor de menselijke kant en persoonlijke ontwikkeling.
Situationeel leiderschap
Situationeel leiderschap staat in het teken van flexibel reageren op verschillende situaties en aanpassen in leiderschapsstijl, aan de hand van waar de situatie om vraagt. Het kan dus een combinatie zijn van de hiervoor genoemde leiderschapsstijlen die je in iemand terug ziet. Deze wendbaarheid vind je ook wel terug onder de noemers adaptief of agile leiderschap.
Om terug te komen op Ken Blanchard: het meebewegen tussen zijn vier stijlen, dus situationeel leiderschap, is de essentie van zijn model. De hoofdvraag blijft: wat hebben de medewerkers nodig?
Welke leiderschapsstijl heb je wanneer nodig?
Werk je in een fabriek of op een containeroverslag? Dan zijn organisatiecultuur, context en werkdoelen ook weer anders dan als je een team van animators in de Efteling aanstuurt.
- Naast de competenties van medewerkers kan je ook kijken naar hun huidige prestaties: presteren ze al goed, of is er iets nodig om hen beter te laten presteren?
- Taken en uitdagingen voor medewerkers of de organisatie kunnen per moment verschillen.
- Binnen één team alleen al kan een diversiteit aan persoonlijkheden zitten, met hun eigen communicatiestijlen die net een andere aansturing nodig hebben.
- En bovenal: welke stijl het meest geschikt is (en vol te houden is), hangt ook af van wat het beste aansluit op jou als persoon.
De kunst is de context te herkennen te interpreteren welke stijl hier de beste invloed op heeft. Het is dan ook logisch dat je meerdere leiderschapsstijlen terug ziet komen op de werkvloer.
Kleurentool
Word je tureluurs van al die mensen die nooit iets afmaken? Vraag je je af waarom iemand afhaakt als je enthousiast je idee presenteert? Of waarom het toch zo lastig blijft knopen door te hakken binnen je team? Klik hier en start direct de kleurentool.
Juist een andere stijl toepassen
Soms kan het ook zijn vruchten afwerpen een andere stijl toe te passen, omdat mensen al lang eenzelfde aanpak gewend zijn. Maar, als je doet wat je deed, krijg je wat je had.
Is er noodzaak tot verandering, zijn er uitdagingen waarbij je niet tot oplossingen komt of zijn er veel nieuwe mensen in het team?
Dan kunnen medewerkers juist baat hebben bij een andere manier van leiding krijgen, zodat zij uit hun geijkte denkpaden worden gehaald. Als er al geruime tijd géén aandacht is geweest voor taak- en doelgericht denken, dan kan de organisatie hier juist weer profijt van hebben. Je zult dit dus moeten herkennen.
Aan de hand van kleurencommunicatie kan je tot nieuwe inzichten komen. Doe hier de kleurentool en kom er in een paar minuten achter wat jouw kracht in communiceren is!
Hoe kan je je leiderschapsstijlen ontwikkelen?
Trainingen, opleidingen en (business) coaches zijn er in overvloed, om je te laten groeien als leider en vooral ook als mens. Je eigen valkuilen ontdekken in leidinggeven, maar ook hoe je jouw sterkste competenties tot hun recht kan laten komen, zijn interessante vragen. De basis voor het ontwikkelen van je leiderschapskwaliteiten is zelfkennis.
In de Start2Create Academy trainen we je in:
- Bewustwording van je eigen rol als teamleider of directeur
- Ontdekken hoe je uitdagingen in andere samenwerkingsvormen kan aanpakken
- Je leert oog te hebben voor dynamiek en energie in de groep en hoe je dit kan beïnvloeden
- Hoe je zelf creatief kan zijn in visie, met lef
- Hoe je visie en plannen kan ontwikkelen met anderen
- Je eigen houding en manier van communiceren binnen de groep
Welke leiderschapsstijl je ook op het lijf geschreven is, creatief denken methodieken helpen je bewuster te worden van je rol en te experimenteren met andere manieren van leidinggeven. En vooral helpt het je anders denken en eigenaarschap van plannen los te maken in een groep.
Maak kennis met het team
Speelde als golfster op de Europese Tour. Maakte al vroeg kennis met ondernemen en het trainersvak.
Sportjournalist van huis uit, met een bak aan ervaring als presentator op radio en televisie. Etienne is een echte ondernemer.
Al op jonge leeftijd gevormd door de turnsport. Daniëlle herken je aan haar lef, energie en lach.